Zuivel vervangen & alternatieven zonder lactose, koemelk of caseïne

Wat zijn de beste alternatieven voor zuivel? En wat zijn alternatieven als je op zoek bent naar (alleen) lactosevrije, koemelkvrije of caseïnevrije zuivel? Hoe kun je roomboter, melk, yoghurt, room en kaas vervangen?

Hieronder vind je vooral praktische tips. In een ander blogartikel lees je wat de redenen kunnen zijn om zuivel te mijden. Daar staat de ’theorie’ over zuivel, lactose, koemelk eiwitten en caseīne (A1 en A2).

Roomboter

De beste vervangers voor roomboter zijn:

Roomboter (ja, dat meen ik echt…)
A2 boter
Geklaarde boter
Ghee
Geitenboter
Lactosevrije boter
Kokosolie
GEEN margarine

A2 boter, geitenboter, lactosevrije boter en geklaarde boter/ghee zijn allemaal ‘gewoon’ zuivel. Ze zijn 1 op 1 te gebruiken in recepten met roomboter. Kokosolie smaakt wél anders en gedraagt zich soms ook anders.

1. Toch roomboter?

Een beetje flauw misschien om een lijst met alternatieven voor roomboter te beginnen met… roomboter.

Maar toch is het goed om op te merken dat roomboter vervangen niet altijd nodig is. Roomboter bestaat vooral uit vet. Het bevat nog maar weinig eiwitten (waaronder caseïne). Daardoor bevat het ook weinig lactose (de suikers zijn gekoppeld aan de eiwitten). Hierdoor kunnen veel mensen die zuivel moeten mijden nog wel roomboter verdragen. Bij een lactose intolerantie of koemelkallergie zal dat niet altijd kunnen. Bij een sensitiviteit voor A1 caseïne meestal wel. Al kunnen reacties heel persoonlijk zijn.

Ook veel mensen die paleo eten, nemen soms nog wel (rauwe) roomboter van grasgevoerde koeien.

In veel van mijn recepten gebruik ik roomboter als het vanwege de smaak of structuur een meerwaarde heeft voor een recept. Het recept heeft dan de tag VRIJ VAN ‘zuivel (maar wel roomboter)’.

2. A2 boter

Het liefst neem je roomboter van A2 koeien. Dit is wel gemaakt van koemelk, maar komt van speciale rassen en bevat gegarandeerd helemaal geen A1 caseïne. Nog beter is het als die boter gemaakt is van grasgevoerde, rauwe melk.

3. Geklaarde boter

Geklaarde boter ontstaat door een verhittingsproces waarbij het vet van de eiwitten (en dus de lactose) gescheiden wordt.

In de winkel is inmiddels gewoon geklaarde boter te koop. Of dat geschikt is bij jouw allergie of intolerantie kun je het best vragen aan je diëtist of specialist.

Thuis kun je geklaarde boter zelf maken door boter te verwarmen in een steelpannetje en het eiwit eraf te scheppen. Deze methode zou ik persoonlijk niet aanraden als je zeer gevoelig bent, er kan nog steeds iets achter blijven.

Geklaarde boter kan veel beter tegen verhitting dan gewone roomboter. Gewone boter kan enorm gaan walmen. Eiwitten en suikers verbranden namelijk sneller dan het vet. Lees meer over in welk vet je kunt bakken.

4. Ghee

Er is ook traditioneel geklaarde boter die ontdaan is van eiwitten en suikers. Dat heet ghee. Ghee wordt vaak gebruikt in de Aziatische keuken. Maar het is inmiddels ook gewoon in de supermarkt te koop. Of ghee geschikt is bij jouw allergie of intolerantie kun je het best vragen aan je diëtist of specialist.

Aan ghee zit soms een iets andere smaak maar het past nog steeds bij gerechten waar roomboter juist voor de smaak gebruikt wordt.

Ghee is zeer geschikt om mee te bakken. Lees meer over in welk vet je kunt bakken.

5. Geitenboter

Bij een koemelkallergie is geitenboter wellicht een optie. Maar let op: bij een koemelkallergie kun je nog steeds ook op geit reageren. Dit is niet overal verkrijgbaar, maar ik heb het online kunnen vinden en bij (biologische) landwinkels. Ook sommige delicatesse kaaswinkeltjes hebben het.

6. Lactosevrije boter

Voor lactose intolerantie is lactosevrije boter verkrijgbaar die gemaakt is van lactosevrije koemelk. Dat is melk waar gen of weinig lactose in zit. Vaak door toevoeging van lactase, dat breekt de lactose af tot enkelvoudige suikers (glucose).

7. Kokosolie

Wil je 100% zuivel vermijden dan is kokosolie de beste vervanging.

Dit kan in principe redelijke 1op1 voor mijn recepten gebak en koekjes. Soms is de verhouding net iets anders. Alleen bij mijn recepten voor sauzen is dit niet altijd mogelijk (Hollandaise saus, mayonaise).

Om vlees, vis en aardappels te bakken verdient kokosolie zelfs de voorkeur boven roomboter. De hitte die het aankan is vergelijkbaar met ghee. Als je baksel niet te heet wordt kun je ook olijfolie gebruiken. Lees meer over in welk vet je kunt bakken.

De beste kokosolie is die waar de smaak en geur van kokos nog aan zit. Dat is ‘extra vierge’ kokosolie, gemaakt van het verse vruchtvlees van de kokosnoot. De meeste olie uit de supermarkt, waar geen geur of smaak meer aanzit, is gemaakt van gedroogd vruchtvlees (op zich niet erg, daar zijn ook goede varianten van). Maar de meeste supermarkt olie wordt daarna ook nog op een minder gezonde manier bewerkt.

De beste kokosolie is voor mij White Pearl. Bij Puur Mieke vind je ook andere duurzame en gezonde soorten kokosolie. Bij Puur Mieke krijg je 5% welkomstkorting met code Eetlekkeranders5.

8. GEEN margarine

Vervang echte boter liever niet met gestolde plantaardige vetten zoals margarine en halvarine. Maar ook niet met bewerkte zaadoliën als zonnebloemolie of koolzaadolien.

Lees onder vetten waarom deze vetten niet gezond zijn. Let op: de adviezen die ik hierbij volg gaan in tegen de adviezen van het Voedingscentrum. Dus verdiep je erin en maak je eigen keuze.

Melk

De beste vervanger voor gewone melk zijn:

Geitenmelk
A2 melk
Lactosevrije melk
Plantaardige melk (noten, graan, peulvruchten)
Kokosmelk

Gewone melk kun je gewoon 1op1 vervangen door geitenmelk, A2 melk en lactosevrije melk. Dit is allemaal melk van zuivel. Alleen plantaardige melk werkt soms net anders.

1. Geitenmelk

Voor een koemelkallergie of caseïne sensitiviteit kun je kijken of je geitenmelk kunt verdragen. Dit is zeker niet voor iedereen met een koemelkallergie een optie omdat veel mensen ook op andere zuivel reageren. Maar áls het kan, dan is dat natuurlijk erg fijn.

Geitenmelk is niet lactosevrij. Geitenmelk bevat wel iets minder lactose dan koemelk. Door een andere eiwitsamenstelling worden de suikers soms ook beter verdragen. Maar dat is zeer persoonlijk.

Geitenmelk is gewoon te koop bij de supermarkt.

2. A2 melk

Voor een caseīne sensitiviteit is A2 melk mogelijk een optie. Dat is wel koemelk, maar het is melk van speciale koeienrassen die zuivel geven met A2 caseïne.

A2 caseïne veroorzaakt meestal geen problemen. De problemen ontstaan bij A1 caseïne. Vaak zien mensen dat ook hun lactose problemen dan minder zijn. Maar dit is zeer persoonlijk.

Bij sommige supermarkten is Jersey melk te koop. Dat is melk van Jersey koeien en dat is een A2 ras. Anders kun je online ook grasgevoerde A2 melk bestellen. Ik koop dit zelf bij Vlees van Ons (10% welkomstkorting met code Eetlekkeranders10).

Grasgevoerde melk bevat meer voedingsstoffen en meer goede omega 3 vetten dan graangevoerde melk. Lees meer in mijn blog over grasgevoerde A2 zuivel.

3. Lactosevrije melk

Lactosevrije melk is melk waarbij de lactose is afgebroken tot glucose. Dat is ook gewoon suiker, maar in een andere vorm. Meestal wordt lactase toegevoegd. De lactose wordt er strikt genomen dus niet uitgehaald. De meeste mensen, maar niet iedereen, met een lactose intolerantie kunnen deze melk goed verdragen.

Ik ken alleen lactosevrij gemaakte koemelk. Dus lactosevrije melk is geen optie bij een koemelkallergie of caseïne sensitiviteit.

4. Plantaardige melk

Melk is prima te vervangen door plantaardige melk. Plantaardige melk mag officieel geen melk heten. Zoek in de winkel dus op haverdrink of amandel drank.

De bekendste plantaardige vervangers voor melk zijn:

melk van granen: rijst en haver
melk van peulvruchten: soja en erwten
melk van noten: amandel en cashew

Deze zijn allemaal in de supermarkt verkrijgbaar. Let wel op dat je de ongezoet neemt. Welke het beste is hangt af van persoonlijke smaak en andere intoleranties of problemen met de samenstelling.

BVeel plantaardige melk bevat (net als andere vegan producten) toevoegingen waar de meesten van ons niet op zitten te wachten, zoals rode E-nummers en toegevoegde suiker. Deze zijn een no go. De meeste soorten plantaardige melk bevatten niet veel voedingsstoffen, vaak worden er daarom vitamines en mineralen aan toegevoegd (vaak B12 en D). Vaak bevatten de pakken in het houdbare schap minder zooi en vind ik lekkerder. In het versvak zit vaak meer zooi toegevoegd.

Je kunt peulvruchten-, noten- of havermelk ook zelf maken. Met name zelfgemaakte havermelk is dik en geeft veel smaak en wat extra binding.

4a. Rijst + haver

De bekendste melk van granen zijn rijst en haver. Haver- en rijstmelk bevatten het meeste zetmeel. Dat maakt ze lekker romig en vol. Perfect om mee te bakken, bijvoorbeeld pannenkoeken.

Haver is van nature glutenvrij. Maar het wordt vaak verwerkt in bedrijven die ook andere granen verwerken. Daardoor kan het sporen van gluten bevatten door kruisbesmetting. Dit moet op het pak staan. Oatley is niet glutenvrij, maar Terra houdbaar (huismerk van AH) wel.

Rijst en haver zijn door al het zetmeel niet koolhydraatarm en eet je dus liever niet in een keto of lowcarb dieet.

Granen als rijst en haver eet je niet in een paleo dieet, liefst drink je dus ook de melk niet. Onderweg heb je soms weinig keus. Dan ga ik persoonlijk liever voor haver dan sinds.

4b. Soja + erwten

De bekendste plantaardige melk is soja. Inmiddels is er ook erwtenmelk. En ik het zelfs een keer lupinemeel gezien. Ik vind erwtenmelk best op soja lijken, lupine nog niet uitgeprobeerd.

Peulvruchten kunnen problemen met de darmen geven, het zijn FODMAPS. Soja en erwten eet je ook niet in een paleo dieet, liefst dus ook de melk niet. Daarnaast is soja vaak gemodificeerd en te veel soja kan een reactie in het lichaam geven.

4c. Amandel + cashew

Lange tijd was er alleen amandelmelk. Die gebruik ik zelf het meest. Zelfs in de koffie. Het smaakt uiteraard wat nootachtig. En het is vrij waterig en dun. Niet romig en nauwelijks op te schuimen voor je koffie.

Inmiddels is er ook cashewmelk. Het is wat zoeter en romiger. Erg handig als je allergisch bent voor amandelen. Cashews zijn officieel geen noten. Maar bij een bredere notenallergie kan mogelijk ook cashewmelk niet.

5. Kokosmelk

Kokosmelk is ook plantaardig. Maar vaak een stuk minder bewerkt en bevat alleen kokos. Het is simpelweg gemalen kokos vlees en wordt al eeuwen gebruikt in de tropen. Daarom noem ik het apart. Kokos is koolhydraatarm en paleo. Het past zelfs binnen een AIP dieet.

Kokosmelk heeft echter wel een heel eigen smaak, dat moet bij je gerecht passen. Het past prima bij wat mij betreft erg goed (midden) oosterse hartige gerechten als Indiase en Thaise curry. Verder werkt het goed in zoete toetjes en ontbijtjes met cacao en fruit.

Yoghurt

De bekendste vervangers voor gewone yoghurt zijn:

Geitenyoghurt
A2 yoghurt
Lactosevrije yoghurt
Sojayoghurt
Haveryoghurt
Amandelyoghurt
Kokosyoghurt

Yoghurt van zuivel kun je meestal 1op1 vervangen.

Soms wordt gezegd dat je beter Griekse of Turkse yoghurt kunt nemen. Maar in de Nederlandse supermarkten is vaak Yoghurt Griekse of Turkse stijl te koop. Deze wordt deze van dezelfde melk gemaakt als gewone yoghurt. Echte Griekse yoghurt kan gemaakt zijn van speciale koeienrassen. Maar zo lang dat niet expliciet vermeld wordt zou ik daar niet vanuit gaan.

1. Geitenyoghurt

Bij een koemelkallergie kun je misschien wel tegen geitenyoghurt. Dit geldt helaas lang niet voor iedereen. Veel mensen reageren op alle zuivel. Maar als het bij jou lukt is dit een geweldige optie.

Dit is gewoon in de supermarkt te koop. Wil je de yoghurt dikker maken? Dan kun je er zelf thuis hangop van maken.

2. A2 yoghurt

Als het gaat om het mijden van van A1 caseïne kun je mogelijk wel Jersey yoghurt of grasgevoerde A2 yoghurt verdragen.

Jersey yoghurt is helaas niet zo wijd verspreid als Jersey melk. Ik koop zelf online grasgevoerde A2 yoghurt bij Vlees van Ons (10% welkomstkorting met code Eetlekkeranders10).

3. Lactosevrije yoghurt

Yoghurt bevat door fermentatie minder lactose dan melk. Maar het is niet lactosevrij. Dit geldt ook voor alles wat van yoghurt gemaakt wordt zoals hangop.

Heb je een lichte lactose intolerantie dan kun je het wellicht verdragen. Anders is lactosevrije yoghurt beschikbaar. Dit wordt meestal gemaakt van lactosevrije melk waaraan lactase is toegevoegd.

4. Sojayoghurt

Zuivelvrije yoghurt is inmiddels ook prima verkrijgbaar in de supermarkt. Van dezelfde ingrediënten als de zuivelvrije melk. In principe zou plantaardige yoghurt hetzelfde fermentatie proces moeten doorlopen als gewone yoghurt. Maar helaas wordt aan plantaardige yoghurt veel onnodige zooi toegevoegd. Lees dus altijd de achterkant van het pak.

Soja yoghurt is redelijk stevig en heeft geen uitgesproken smaak. Erg geschikt dus om te gebruiken als je geen kokossmaak wilt. Een nadeel is dat veel mensen niet tegen soja kunnen en ook als je paleo eet kun je deze yoghurt niet gebruiken.

5. Haveryoghurt

Een echt dikke yoghurt die een tijdlang als enige beschikbaar was, is die van Oatly (Havergurt Greek style). Ik maakte hier kwarktaart mee of tzaziki en baba ganousch.

Deze yoghurt is, net als soja, niet geschikt voor paleo of AIP. Ook is het niet koolhydraatarm. Met mate eventueel koolhydraatbeperkt, maar andere soorten hebben de voorkeur.

En let op: Oatly is, ondanks dat er alleen haver in zit, niet 100% gegarandeerd glutenvrij en er is nog steeds best veel overige zooi aan toegevoegd. Naast zetmeel ook koolzaadolie en vitamines. Inmiddels is er van AH huismerk ook een prima dikke haveryoghurt. Deze is wél glutenvrij.

6. Kokosyoghurt

Een ander soort yoghurt die lekker dik is, is kokosyoghurt. Een nadeel van kokosyoghurt is dat de smaak wel wat bepalend is. Kokosyoghurt is geschikt voor bijna alle diëten. Voor AIP is kokosyoghurt de enige optie. Kijk hier voor een vergelijking van soorten kokosyoghurt bij de twee grootste supermarkten of een recept om zelf yoghurt te maken.

7. Amandelyoghurt

Een redelijk verkrijgbare alternatief voor soja of haver is amandelkwark. Albert Heijn heeft ook een tijdje echte amandelyoghurt gehad, maar die kan ik niet meer vinden.

Amandelkwark is wat lastiger te krijgen en is vaak ook wat dunner. Dat kun je de eventueel dikker of steviger maken met agaragar.

Room

Nog wat lastiger wordt het met room.

1. Kokosroom

De beste zuivelvrije vervanger uit het oogpunt van je gezondheid is kokosmelk of santen. Dit is puur natuur. Maar niet iedereen kan dit goed verdragen. En, weer dat smaakje.

Kokosmelk doet het vooral goed in oosterse sauzen en soepen. Ik maak er bijvoorbeeld curry mee of een pompoensoep. Kokosroom maak je door een blik kokosroom in de koelkast te zetten. Het water scheidt zich dan van het vet. Er is ook kant en klare kokosroom te koop. Maar dat is niet wat ik bedoel, die is alweer een stuk minder dik. Santen oplossen in water kan ook. Dat blijft meestal wel wat korrelig.

2. ‘Vers’ plantaardig

Andere plantaardige room heb je ‘vers’ (vergelijkbaar met zure room of crème fraiche) of houdbaar (vergelijkbaar met kookroom uit een klein kartonnen pakjes). Beide zijn op zich prima te vinden, zelfs in de supermarkt.

Maar let op: er zit vaak nog meer zooi in dan in melk en yoghurt. Vooral de ‘verse’ room. Die eigenlijk helemaal niet zo vers is, alleen gekoeld.

Deze is meestal gemaakt van soja of haver. Je vind het bij de huismerken maar ook van Alpro, Blueband en Oatly. De minste schadelijke stoffen zitten wat mij betreft in Oatly cuisine of Haverfraiche van AH. Dan wel weer met de waarschuwing dat Oatly niet glutenvrij is. Wederom geldt: lees de etiketten.

3. Houdbaar plantaardig

Voor houdbare room (niet in koelschap) is een heel assortiment beschikbaar. Bij de supermarkt vind je room van soja, erwten, rijst en haver. En bij de betere natuurvoedingswinkels vind je de wat betere, maar wel duurdere room met minder toevoegingen.

Amandelroom is wat lastiger te vinden (voor mij persoonlijk ideaal omdat het zowel paleo is als koolhydraatarm). De supermarkt en mijn favoriete online winkels zoals Pit&Pit en de Notenshop hebben het in ieder geval niet. Ik heb online (ondermeer bij Ekoplaza, de Glutenvrije webshop en Plein) twee merken gevonden die ongezoet zijn: Lima en Ecomil Cuisine (rode letters). Lima bevat gellangom, guarpit en johannesbrood. Ecomil bevat xanthaan- en Arabische gom. Ecomil Cuisine met de blauwe letters en Provomel zijn gezoet en bevatten agave siroop.

Als je saus dikker wilt maken of gebak meer body wilt geven kun je ook een extra bindmiddel gebruiken.

Kaas

Kaas was toen ik zelf nog helemaal geen zuivel at mijn grootste pijnpunt. Maar ook hier geldt dat je wellicht best nog gewone kaas kunt eten. Afhankelijk van de reden waarom je zuivel mijdt.

De beste vervangers van ‘gewone’ kaas zijn:

Geitenkaas
Schapenkaas
Lactosevrije kaas
Vegan smeltkaas
Vegan roomkaas
Zelf roomkaas maken
Kaassmaak
Luxe vegan kaas

1. Geitenkaas

Bij een koemelkallergie of caseïne sensitiviteit kun je wellicht wel geitenkaas of schapenkaas verdragen. Let op: dit geldt niet voor iedereen. Veel mensen reageren op alle zuivel.

Let op: er wordt wel eens gezegd dat ook kaas van koemelk geschikt is omdat caseïne of andere eiwitten uit kaas verdwijnen door rijping. Dat is niet zo. Rijping vermindert alleen suikers, dus lactose. Oude, harde kazen bevatten weliswaar geen lactose meer, maar soms in verhouding juist méér eiwitten.

Geitenkaas is goed verkrijgbaar in de supermarkt. Je hebt jonge zachte geitenkaas die je kunt gebruiken ter vervanging van roomkaas. Er is ook gewoon harde kaas die je kunt raspen of in plakken kunt snijden. Ik vind beide zacht van smaak, niet zo overheersend als geitenmelk of geitenyoghurt. Ik gebruik het 1op1 voor kaas van koemelk en merk eigenlijk geen verschil meer.

2. Schapenkaas

Schapenkaas vind je meer in de traditionele hoek: Feta, Roquefort en Pecorino gebruik ik zelf veel. Let altijd wel even op de verpakking of er echt alleen schaap in zit of niet toch stiekem koemelk. Wat naamgeving en productieproces is het niet altijd helemaal duidelijk wat wel en niet schapenkaas genoemd mag worden.

Let op: je kunt dit alleen eten als je zeker weet dat je niet op alle zuivel reageert! En dat het echt alleen om koemelk gaat.

3. Lactosevrije kaas

Kaas bevat door rijping minder lactose dan melk. Over het algemeen geldt dat de lactose steeds minder wordt als de kaas harder en ouder is. Maar de grens van wat jij kunt verdragen kan heel persoonlijk zijn.

De meeste harde Hollandse kazen van koemelk zijn lactosevrij. Maar ook bijvoorbeeld een harde schapenkaas als Pecorino. Zachte kaasjes als Mascarpone en Mozzarella zijn niet lactosevrij.

Sommige traditionele (schapen)kazen, die weliswaar zacht zijn, bevatten toch geen of nauwelijks lactose. Voorbeelden zijn Feta en Roquefort. Deze namen zijn door de EU beschermd maar toch kan de samenstelling per soort nog licht verschillen. Soms is een ‘goedgekeurd’ naamgevend productieproces gegarandeerd lactosevrij. Maar niet altijd! Met name Feta is vaak lactosevrij, maar kan af en toe toch tot wel 1 gram per 100 gram bevatten.

Let op: Er wordt wel eens gezegd dat alle geiten- en schapenkazen lactosevrij zijn. Omdat de melk ook al lactosevrij is. Dat is dus niet zo. Lactose zit in de melk van alle zoogdieren. De melk bevat wel minder lactose. En in combinatie met andere eiwitten hebben sommige mensen minder last van de lactose. Tot slot kan door traditionele productieprocessen ook meer lactose verdwijnen. Maar dat is geen garantie en erg persoonlijk! Etiketten lezen dus.

4. Vegan smeltkaas

Is zuivel geen optie, dan kun je onderzoeken of vegan kaas iets voor jou is.

Ik heb persoonlijk nog geen vegan kaas gevonden die ik lekker vind en die ook echt lekker smelt op pizza’s, in de lasagne, in een tosti of in wraps. Tips zijn nog steeds welkom, maar alles wat ik heb geprobeerd smelt raar, wordt niet krokant of heeft een gek smaakje.

Het assortiment is op dit moment wel veranderlijk. Er verdwijnt wel eens wat maar er komt toch ook steeds meer keus. Het beste is om in zuivelvrije Faceboekgroepen tips te vragen voor een specifiek gerecht waar je het in wilt gebruiken.

Echt gezond zijn ze allemaal niet. In allemaal zit vrij veel zooi, goed afwegen dus wat, wanneer en hoeveel je ervan eet.

5. Vegan roomkaas

Wat wel redelijk lekker is zijn zuivelspreads (diverse te koop van cashewnoten of kokos) en ‘feta’ (meestal van kokos). Zuivelspread is ook een prima frosting op bijvoorbeeld kruidkoek. De zuivelvrije ‘feta’ doet het prima in salades. Helaas bevatten ook deze allemaal weer veel zooi, dus wederom met mate van genieten.

In veel toetjes, maar als spread kun je ook kokosroom gebruiken. Dat maak je zelf van een blik kokosmelk in de koelkast (zie boven bij room).

6. Zelf maken

De beste en lekkerste roomkaas kum je ook gewoon zelf maken! Witte bonen en cashewnoten zijn het beste geschikt om zelf kaas mee te maken. Als je ze van te voren weekt (en kookt bij bonen) worden ze zacht. En omdat ze veel zetmeel bevatten kun je ze daarna in een (kleine) keukenmachine heel glad mixen. Je kunt ze ook warm verwerken en er in de pan met de staafmixer doorheen gaan.

Een andere basis voor vegan kaas is silken tofu. Dat is hele zacht tofu. Deze is helaas niet in de supermarkt te koop.

Zel kaas maken van cashewnoten? Kijk een bij deze roomkaas met knoflook en groene kruiden en naar deze roomkaas met lekkere pittige rode peper.

7. Kaassmaak

De beste kaassmaak krijg je met edelgistvlokken. Deze zijn niet te vinden in de supermarkt, maar even googlen en je vindt ze, bijvoorbeeld bij Puur Mieke of Pit&Pit. Let op: sommige edelgistvlokken zijn niet glutenvrij omdat er tarwe in zit.

Edelgist is inactieve gist. In het Engels worden het ook wel nutritional yeast genoemd. Het heeft een hoge voedingswaarde en bevat vooral B vitamines (B1, B2, B3, B6) en het vormt een goede voedingsbodem voor je darmflora. De bekendste edelgist is van NatuFood, te koop bij Puur Mieke. Nieuwe klanten krijgen bij Puur Mieke 5% welkomstkorting met de code Eetlekkeranders5.

Edelgist lijkt het meest op Parmezaanse kaas. Je gebruikt het ook koud, je strooit het over je gerecht als het af is. Dus bijvoorbeeld over je pasta, carpaccio of hartige taart. En je kunt het in je roomkaas van cashewnoten goed verwerken.

Een krokante of knapperige kaassmaak krijg je door hennepzaad of stukjes amandel of walnoot te roosteren. Helemaal als je er daarna nog edelgist overheen strooit.

Andere umami smaken krijg je met sojasaus, kokosamino’s, vissaus, zeewier, gochujang en miso.

8. Online speciaal kaasjes

Tot slot zijn er hele lekkere vegan kaasjes online te koop. Dan gaat het vooral om kaasjes bij de borrel. Deze zijn allemaal wel behoorlijk prijzig.