Als bijgerecht of soep

Sajoer lodeh is één van de allerlekkerste en meest kenmerkende bijgerechten met groente bij een Indonesische rijsttafel. Sajoer, soms geschreven als sayur, is een saus van kokosmelk met groente, heel veel groente.

This recipe is also available in English.

Wat is sajoer lodeh?

Sajoer lodeh is eigenlijk een soort groente stoofpotje of gele curry. Sajoer heeft altijd een ‘natte’ saus. Je kunt het zelfs eten als soep, lekker met wat ei en noodles.

Wat zit er in een sajoer lodeh?

Sajoer lodeh kan verschillende groente bevatten. In dit geval heb ik bloemkool, witte kool, wortel, peultjes en paprika gebruikt. Maar je kunt ook denken aan sperziebonen, bamboe en babymais. Iedere streek en iedere familie hanteert een eigen recept.

Het beste recept gebruikt wat mij betreft niet alleen kokosmelk, maar ook santen en bouillon. En voor diepgang in de saus een combinatie van vissaus én trassie. Verder bevat sajoer smakelijke specerijen als kurkuma, gember en citroengras.

Het zusje: sajoer boontjes

Een variant op sajoer lodeh is sajoer boontjes, ofwel sayur buncis. De saus lijkt erg op sajoer lodeh, maar je maakt het met sperzieboontjes.

Natte saus van kokosmelk

De kenmerkende, natte saus past goed bij een Indische rijsttafel. De saus trekt namelijk heerlijk in je rijst of nasi.

Als je glutenvrij eet neem je het beste gewone witte rijst of rijstnoodles bij sajoer lodeh. Als je koolhydraatarm eet heb je wat minder zetmelen waar de saus in kan trekken. Schep dan vooral groente op je bord en laat de saus lekker in de schaal of pan. Daar kun je overigens wel weer heerlijke soep of een stoofschotel mee maken. Dus niet weggooien!

Trassie en vissaus

Wat is Indisch eten zonder umami? Ik gebruik in deze soep een combinatie van trassie (blok gefermenteerde garnalenpasta) en vissaus (sap van gefermenteerde ansjovis). Heb je maar één van de twee in huis? Gebruik dan gewoon wat meer.

Trassie

Trassie is geperste gefermenteerde garnalenpasta. Het ruikt behoorlijk indringend. Bij zit het in een goed afsluitbaar zakje. Je hebt er ook maar heel weinig van nodig. Maar het geeft wel meteen die echte Indische smaak.

Neem een blok echte, pure trassie. Niet iedere supermarkt heeft dat, een toko wel. In supermarkten vind je vooral trassie trafasi. Dat is Surinaamse trassie in een potje, gemaakt van bouillon met zout, wat andere smaken en suiker.

Suikervrije vissaus

Als je puur en suikervrij wilt eten is het een goed idee om te investeren in een mooie suikervrije vissaus. Echte vissaus bevat niets dan ansjovis en zout. De saus moet maanden tot jaren fermenteren. Deze is niet zomaar in de supermarkt te koop. Alle vissauzen die je in de supermarkt kunt kopen zijn versneld gefermenteerd met enzymen of zoutzuur. Om het gebrek aan smaak te compenseren zijn vaak smaakversterkers en suiker toegevoegd. Jammer, want dat hoort er eigenlijk allemaal niet in.

De lekkerste vissaus vind ik Red Boat Fishsauce. Ik heb nog geen fysieke winkel hebben wat ze deze verkopen. Ik bestel het online.

Dieet en ‘vrij van’

Deze sajoer is koolhydraatarm en paleo. Maar dat is wel afhankelijk van de groente die je kiest.

Voor strikt paleo/AIP en ‘vrij van’ nachtschade: geen pepers paprika. Peultjes en groene boontjes vormen een grijs gebied in paleo, maar groene peulvruchten worden over het algemeen wel gegeten.

Wortelen zijn koolhydraatbeperkt en gebruik je liever niet als je koolhydraatarm eet.

‘Vrij van’ noten als je de kemirie noten weglaat. ‘Vrij van’ zaden zonder komijn, korianderzaad en zwarte peper. Voor AIP noten en zaden weglaten.

Voor ‘vrij van’ vis of garnalen een keus maken tussen trassie en vissaus. Voor vegan beide weglaten. Eventueel vervangen door taotjo of tamarinde.