Havermeel! Bekend als gezond, glutenvrij en lowcarb. Klopt dat wel?

Heerlijk om mee te bakken!

Havermeel staat bekend als gezond, glutenvrij en lowcarb.

Maar klopt dat eigenlijk wel…?

Havermeel is één van de meest gebruikte glutenvrije melen om tarwemeel te vervangen. Maar het is een graan en past dus niet in een paleo of AIP dieet. En ook als je koolhydraatbeperkt (khb) eet zit het op het randje. Het is zeker niet koolhydraatarm (kha). En glutenvrij…? Ja, maar niet altijd.

Wat is haver?

Haver is een graan. Maar het is één van de weinige granen die van nature geen gluten bevat. Haver bevat wel andere (essentiële) eiwitten, goede mineralen als magnesium en niet oplosbare vezels die zeer gunstig zijn voor je microbioom. Haver bevat overigens ook wel stoffen die er voor zorgen dat je onder meer het magnesium iets moeilijker opneemt. Haver verteert heel langzaam en geeft de glucose ook langzaam af in je bloed waardoor de schommelingen in je bloedsuiker veel minder hoog zijn dan bij andere granen.

Wat is havermeel?

Om havermeel te maken worden de korrel gedroogd en gemalen. Daarbij wordt de hele korrel gemalen. Dus niet alleen het zetmeelrijke binnenste deel, maar ook de vliesjes (zemelen). Havermeel is dus altijd volkoren.

Is haver gezond?

Om bovengenoemde redenen, en omdat ik het lekker vind, eet ik zelf wél haver. Met mate en zeker niet elke dag, maar ik mis het als ik het helemaal weglaat. Dus ik eet het af en toe. Voor mijn gevoel doet het mij goed om zo divers mogelijk te eten. Maar je zult hieronder lezen dat er ook veel redenen zijn om geen granen en ook geen haver te eten.

Glyfosaat in haver!?

Een eerste reden waarom sommigen haver mijden is dat een Amerikaans onderzoek naar ontbijtgranen (met havermout) onder meer in pakken Cheerio’s glyfosaat aantrof. Dat is een bestrijdingsmiddel (Roundup van Monsanto). Dat middel wordt veelvuldig in Amerika gebruikt. Inmiddels is iedereen er wel van overtuigd dat dat kankerverwekkend is. En het wordt in verband gebracht met Parkinson. Helaas is het Europees nog niet in de ban gedaan. Toch is het de vraag of Nederlandse pakken met ontbijtgranen ook glyfosaat bevatten en of dat dan komt van de haver. Vooralsnog lijkt het daarom vooral van belang om biologische havermout te kopen zonder andere toevoegingen.

Is havermeel glutenvrij?

Haver is zoals gezegd van nature glutenvrij. Maar op de meeste pakken havermeel of havermout lees je dat het toch gluten kan bevatten. Hoe kan dat? Haver wordt vaak verwerkt op een lek waar ook glutenhoudende granen worden verwerkt. Dan is de kans op kruisbesmetting erg groot. Bij haver (en overigens ook bij boekweit) moet je dus altijd op het pak kijken om te weten of het gegarandeerd glutenvrij is.

Is havermeel paleo?

Er zijn zoals gezegd meerdere redenen om geen haver te eten. Zo eet je in een paleo dieet helemaal geen graan. Granen zijn vaak doorgekweekt en zelfs genetisch gemodificeerd. Daarbij gaat het met name om tarwe, rijst en maïs. Verder bevatten granen anti-nutriënten als lectines. Dat zijn stoffen die van nature in planten voorkomen. Ze worden wel gezien als het verdedigingsmechanisme van planten. Sommige mensen hebben meer last van deze stoffen dan anderen. Het kan voor hen zelfs een reden zijn om carnivoor te eten.

Fytinezuur

Haver is van alle granen nog het meest een oergraan met volwaardige voedingsstoffen. Maar ook haver bevat natuurlijke anti-nutriënten. Het belangrijkste anti-nutriënt in haver is fytinezuur. Dat kan ontstekingsbevorderend werken en de opname van sommige voedingsstoffen (waaronder magnesium) in de weg staan. Overigens zit fytinezuur ook in noten en zaden. Dat is de reden dat noten en zaden in een Auto Immuun Paleo in de eerste fase ook worden weggelaten.

Is havermeel koolhydraatarm?

Haver is niet koolhydraatarm. Van alle granen komt het bij een koolhydraatbeperkt dieet wel als eerste in aanmerking. Maar alleen als dat bij jou goed werkt. Met mate en niet te vaak.

Hoe bak je met havermeel?

Met havermeel kun je in veel baksels 1op1 tarwemeel vervangen (gemeten in gewicht zoals de meeste mensen doen). Dat geldt dan voor pannenkoeken, poffertjes en koekjes. Laat je beslag heel even rusten, dan zul je zien dat het wat dikker wordt en uit zichzelf nog best wat binding geeft.

In baksels die veel moeten rijzen, zoals brood, kun je tarwemeel niet zomaar vervangen en mis je de gluten. Haverbrood zal altijd wat steviger van textuur blijven. Ook wanneer je glutenrvije baktruukjes toepast.

Hoe vervang je havermeel?

Vervangers van havermeel:

Boekweitmeel
Kastanjemeel
Bakbananenmeel
Cassavemeel

Allemaal redelijk 1op1.

Moeilijker om mee vervangen is tijgernotenmeel. Daar is over het algemeen wat meer vocht bij nodig.

Havermeel kun je niet 1op1 door amandelmeel of kokosmeel vervangen. Kokosmeel neemt nog veel meer vocht op en bindt minder. Amandelmeel is zwaarder, neemt iets minder vocht op en bindt niet